Jaloezie in een relatie

Jaloezie in een relatie heeft een negatief imago. Het is kinderlijk en wordt geassocieerd met het niveau ‘ik wil ook die op afstand bestuurbare auto die mijn vriendje heeft’. Of misschien iets dichterbij ‘ik wil ook die dikke auto van de buren’. Volgens onze vriend de Dikke van Dale betekent ‘jaloezie’ afgunst. Het is een gemoedstoestand of emotie waarbij men datgene wenst te krijgen wat een ander heeft of wenst dat diegene dat niet zou hebben. Maar is deze betekenis wel van toepassing als het gaat om jaloezie in een relatie?

Wat is jaloezie in een relatie?

Naar mijn mening gaat jaloezie in een relatie veel verder dan de eerder besproken betekenis die de Dikke van Dale eraan geeft. Het gaat vele malen dieper. Tot die laag waar je met je verstand maar moeilijk bij komt. Een laag waar je kwetsbaarheid zit, waar je pijn kan ervaren tot op je ziel. Een pijn die niet te omschrijven is. Een pijn waar we ons graag voor beschermen. Worden we in deze kwetsbaarheid geraakt dan schieten we in de afweer en controle. Dit is wat er van binnen gebeurt. Aan de ‘buitenkant’, zien we een ander schouwspel afspelen. We nemen afstand van de ander, want we willen niet nog verder gekwetst worden. Ook kan het zijn dat je de ander dingen gaat verbieden. Daarmee probeer je controle te hebben over wat de ander doet, zodat jij niet verder gekwetst wordt. De ander ontvangt dit als zijnde ‘Ik mag dit niet van de ander. De ander gunt mij dit niet.’. Maar is dit echt waar het om draait?

De ander van jaloezie betichten

Om te beginnen neem ik je graag even mee in mijn eigen ervaring. Ik mijn relatiegeschiedenis heb ik zowel ervaring met monogame als non-monogame relaties. In de tijd dat ik polyamoreus was creëerde ik de overtuiging dat alle soorten verbindingen met iedereen er moesten kunnen zijn. Vond de ander dat vervelend, dan was dat kort gezegd ‘hun probleem’. Uiteraard bracht ik dat met de nodige empathie en begrip, maar ik moet eerlijk zijn…. Als ik er nu op terugkijk, denk ik wel dat mijn overtuiging rigide was en ik (te) weinig zicht had op het effect op de ander. Ik was immers niet diegene die die jaloerse gevoelens zelf had. Dus vanuit hetzelfde ‘kinderlijke oogpunt’ bekeek én oordeelde ik over deze jaloersheid. Wat ook interessant is, is dat je meestal door de ander wordt beschuldigd van jaloerse gevoelens. Het werkt in dat opzicht als een soort scheldwoord, een bijnaam met een zure bijsmaak, je diegene bent die de werkelijkheid uit het oog verliest en je je gewoon vreselijk aanstelt. Je snapt waarschijnlijk al wel dat dit heel veel zegt over diegene die de ander beschuldigd van jaloersheid. Want naar mijn idee gaat het zowel bij de zender als de ontvanger niet meer over een bepaalde gemoedstoestand waarbij men merkt dat je iets wenst te krijgen wat de ander heeft. Tóch?

Jaloezie en kwetsbaarheid

Jaloezie in een relatie gaat hand in hand met kwetsbaarheid. Ook ik heb dit gevoel van jaloezie in een relatie ervaren. Juist in de relaties waar ik hele diepe verbinding voelde, me helemaal open had gesteld naar de ander. Daar waar ik me klein en kwetsbaar mocht voelen. Vanuit daar heb ik ervaren dat verbinding nog intenser ervaren kan worden en je je op nog diepere laag kan hechten aan je partner. Bijkomend voordeel is dat als je je op zijn tijd klein en kwetsbaar mag voelen en je in verbinding bent met de ander, je je leven vele malen intenser beleefd dan wanneer je bijvoorbeeld altijd maar sterk moet zijn. De keerzijde van deze kwetsbaarheid is dat je ook intense pijn en angst kan voelen.

De combinatie van kwetsbaarheid en jaloersheid binnen een (liefdes) relatie, heb ik als volgt ervaren. Alsof je naakt in een ruimte staat, je helemaal wil geven, pure kwetsbaarheid, je reikt je armen uit naar je partner en op dat moment draait je partner je naar zich om. En loopt hij/zij weg en bevindt zich in de ruimte naast je met een ander. Hij/zij ontvangt jouw uitreiking niet. Jouw verlangen naar nabijheid. Als jouw partner deze uitreiking omarmt, voel je je geborgen en veilig. Nu sta je daar alleen…. Met al jouw kwetsbaarheid en al jouw pijn. Je ziel schreeuwt, alarm, je moet jezelf beschermen. Daar is de ‘afweer’ geboren. Niet omdat jij je partner niks gunt, zoals de Dikke van Dale zegt, maar omdat je tot op het diepst van je ziel pijn voelt. En daarvoor moet jij je beschermen.

Jaloezie in een relatie – omdenken

Nu ik je ervan heb geprobeerd te overtuigen dat jaloersheid veel dieper gaat dan alleen afgunst, rest mij nog één vraag. Wat denk jij dat er achter deze jaloersheid zit in jouw relatie? Denk je dat de ander jou dwars wil zitten? Denk je dat de ander zelf niks voor elkaar kan krijgen en het daarom maar botviert op jou? Vind je de ander bezitterig? Misschien word je geleid door het negatieve gedrag van je partner. Voel je je beperkt door de commanderende toon van je partner? Reageer je boos op de frustratie van hem of haar? Neem je afstand als je partner vraagt om aanwezig te zijn? Jaloersheid haalt meestal niet het beste in elkaar naar boven. Deze dynamiek heeft echter niks te maken met wat er in de kern zich afspeelt. Wat als ik je zeg dat die ander niet anders wil dan jouw nabijheid? Zich geborgen wil voelen in jouw armen. Jouw partner wil zich veilig voelen bij jou, zo veilig dat hij/zij zich kan ontspannen en volledig aan jou open kan stellen. Vanuit daar kan het stromen en ontstaat er vertrouwen. Het is een illusie om te denken dat vertrouwen ontstaat door regels en afspraken. Vertrouwen is met je ogen dicht op jouw partner kunnen vertrouwen in goede en slechte tijden. Het voelt als een warm bad waar je altijd op terug kan vallen. Het voelt als thuiskomen.

Wat te doen?

Merk je dat jouw partner jaloers is? Uiteraard mag jouw partner op zijn of haar beurt hier zelf ook mee aan de slag, maar vergeet niet dat jij ook jouw aandeel hebt. Wat is jouw aandeel in het feit dat jouw partner zich (emotioneel) niet veilig genoeg voelt bij jou? Wat is de reden dat jouw partner het gevoel heeft dat hij/zij naakt in de kamer staat, uitreikt en jij wegloopt?

Andersom, merk je dat jij jaloers bent in je relatie? Durf jij te kijken naar die diepe pijn die er verscholen ligt? Je kan je energie steken in regels die je je partner oplegt of andere controletechnieken als de telefoon van je partner controleren, maar volgens mij wordt niemand daar uiteindelijk gelukkig van. Of wel? Ik denk dat de pijn maar tijdelijk verlicht wordt. Durf jij te kijken wat er bij jou van binnen gebeurt op het moment dat die pijn er is. Dat jij naakt in die kamer staat. Waar ben je bang voor? Welk diep verlangen heb je? En kan je dat die pijn, angst en dat verlangen kenbaar maken aan je partner? Dat is namelijk de kern.

Dat is waar jullie samen de verbinding weer vinden, het vertrouwen en het veilige gevoel. Jaloersheid is dan niet meer nodig.

Heb je hulp nodig? Vind je het nog lastig om om te gaan met jaloezie binnen jullie relatie? Of met jaloezie van jouw partner? Neem dan gerust vrijblijvend contact op.