Hoe ontstaat bindingsangst of verlatingsangst?

De vraag ‘Hoe ontstaat bindingsangst of verlatingsangst?’ is mij al vaak gesteld. Waarop ‘Geldt dat niet voor iedereen, dus dat is het niet zo’n probleem toch?’ veelvuldig een vraag is die daarop volgend gesteld wordt. In principe kan ik er vrij simpel op antwoorden met “ja”. Omdat wij als mensen van nature de behoefte hebben ons te hechten aan de ander. En dat het geven en ontvangen van (zelf)liefde in principe natuurlijk gedrag is. Vanuit die kennis, zou je kunnen stellen dat iedereen in een bepaalde mate bang is om liefde te verliezen. Maar indien je merkt dat het je belemmerd in het aangaan van relaties, dan kan het zijn dat het ontstaan van deze angst om liefde te verliezen, toch wat meer uitleg vraagt.

Hechtingsproces

Om de vraag ‘Hoe ontstaat bindingsangst of verlatingsangst’ te beantwoorden, moeten we helemaal terug naar onze kindertijd. Er zijn ook genoeg theorieën die aangeven dat dit hechtingsproces al start in de baarmoeder. De behoefte om zich aan de ander te hechten, begint al van jongs af aan door je te hechten aan je ouder(s). Voor het tot stand komen van deze veilige hechting is het essentieel dat de ouder emotioneel beschikbaar, ontvankelijk en betrokken is. Als je ouder wordt leer je je hechten aan andere familieleden, gevolgd door vrienden etc. Dit hechtingsproces verloopt automatisch en puur vanuit verbondenheid en liefde.

Hoe het hechtingsproces verstoord kan raken

Het kan gebeuren dat ouders door omstandigheden niet of weinig verbinding met hun kind kunnen maken of emotioneel niet beschikbaar zijn. Het kan ook zijn dat er bij jou thuis niet gepraat werd over gevoelens en emoties, ook dat kan onder ‘emotioneel niet beschikbaar zijn’ geschaard worden. Ook kan het zijn dat het proces van hechting op een latere leeftijd door bepaalde gebeurtenissen verstoord wordt. Te denken valt aan misbruik, geweld, gepest zijn, maar ook afhankelijk zijn van mensen die dominant zijn of narcistische trekken hebben kan jouw vertrouwen flink schaden. In dat geval leer je dat het aangaan van relaties en je hechten aan iemand, niet een automatisch proces is. Je hebt geleerd om hierin op je hoede te zijn, dat de ander er een toch niet voor je was of je voelde je onveilig. Misschien heb je wel geleerd om je emoties en gevoelens weg te drukken of ben je met harde hand opgevoed. Of heb je geleerd om, ten kostte van jezelf, altijd de ander te kunnen helpen. In ruil daarvoor werd je gezien en ontving je voor jouw gevoel liefde.

Jouw pantser

Dit kan er allemaal voor zorgen dat jij een pantser hebt ontwikkeld. Dat pantser beschermd jou voor diegene die jou kwaad willen doen. Jouw pantser beschermd jouw meest kwetsbare deel: je hart. Want ergens heb je bewust of onbewust met jezelf afgesproken dat je nooit maar dan ook nooit meer jezelf zo diep door de ander laat kwetsen.

En daar sta je dan….. Met je pantser…. tussen jou en diegene die je lief hebt in.

Als het inzicht daar is

Je wil wel, maar het lukt je niet. Sommigen zijn al op dit punt gekomen. Zien de ander daar staan, maar voelen een blokkade om zich over te geven. Een blokkade die voorkomt dat je de ander kan bereiken. Anderen erkennen het (nog) niet en blijven steevast proberen om de relaties of de daarop volgende relaties te laten slagen. Ze wijzen vaak naar de ander. Als de ander nou zou veranderen dan zou de relatie wel slagen. De ander is altijd aan het ‘zeuren’ of beperkt me in mijn vrijheid. Of ‘bij deze partner is het allemaal heel anders’. Maar uiteindelijk merkt het merendeel, dat ze steeds weer op hetzelfde punt uitkomen. Als de relatie namelijk serieuze vormen aanneemt dan klapt deze, ontstaat er spanning of afstand. Keer op keer…

De liefdesbange dans

Wanneer je erachter komt dat je steeds dezelfde patronen aan het volgen bent en daardoor ware liefde onbewust op afstand houdt, kan dat zeer confronterend zijn. Het moment dat je erachter komt dat het niet de ander is die moet veranderen, maar jijzelf hier een net zo groot aandeel in hebt. In deze dynamiek hebben beide partners 50/50 aandeel. Hannah Cuppen noemt dit de liefdesbange dans. Vaak zien we dat er in deze dans een rol is weggelegd voor een partner met bindingsangst én een met verlatingsangst. Beide hebben ooit, bewust of onbewust, in hun leven meegemaakt dat het hechten aan iemand niet zonder slag of stoot is gegaan. Beide hebben een pantser. Beide houden een veilige afstand tot elkaar. Met de grootste gemene deler: ‘beide zijn bang om de liefde te verliezen’. Bang om je weer zo te voelen als je je ooit voelde. Dat moment of die momenten dat de liefde niet vanzelfsprekend was.

Mijn partner heeft bindings- of verlatingsangst, maar ik niet!

Herken je aan de hand van deze blog jouw partner in de rol van diegene met bindingsangst of verlatingsangst? Maar jezelf niet? Heb je het idee dat je een fijne jeugd hebt gehad en herken je niet bij jezelf dat jouw hechtingsproces verstoord is? Het hechtingsproces is van meerdere factoren afhankelijk, waardoor een bepaalde gebeurtenis niet altijd hoeft te hebben plaatsgevonden om bindingsangst of verlatingsangst te ontwikkelen. Ook karaktereigenschappen, jouw positie in je gezin van herkomst, normen en waarden, overtuigingen etc. kunnen hierop van invloed zijn. Als je merkt dat je bijvoorbeeld steeds partners naar je toe trekt die de liefdesbange dans met jou willen starten. Dan is het goed om jezelf af te vragen: ‘Wat zorgt ervoor dat ik steeds maar weer een partner zoek die niet beschikbaar is?’. Waar ben ik bang voor?

Relaties veroorzaken geen pijn of ongeluk, ze brengen alleen de pijn en het ongeluk naar buiten die in jou zitten. – Eckhart Tolle

Merk je dat jouw angst je belemmerd in het aangaan van relaties? Heb je nog niet voldoende zicht op jouw angst hierin? Vraag je je af waarom je steeds in dezelfde liefdesbange dans terecht komt? Of vraag je je af op welke manier jij en je partner deze liefdesbange dans doormaken? Wil jij of jullie hierin geholpen worden dan kan relatietherapie je hierin veel inzicht geven. Ook kan het zijn dat jij je hier als ouder in herkent. In dat geval kan relatietherapie voor jou als ouder zeer helpend zijn. Neem gerust vrijblijvend contact op, wat ik voor jou of jullie kan betekenen.